در این مقاله قصد داریم تا تجزیه و تحلیل افقی را در صورتهای مالی فروشگاه زنجیره‌ای رفاه، بررسی کنیم. تجزیه و تحلیل صورتهای مالی با هدف کشف روابط پنهان بین اطلاعات مالی انجام میشود.
مقدمه
در ادامه مقاله قبلی که با تجزیه و تحلیل صورتهای مالی آشنا شدیم و ابزارهای آن را نام بردیم، در این مقاله قصد داریم تا نگاه کامل‌تر و دقیق‌تری به روش تجزیه و تحلیل افقی داشته باشیم.
تجزیه و تحلیل افقی در صورتهای مالی
تجزیه و تحلیل افقی، که همچنین تحلیل روند نیز نامیده میشود، تکنیکی برای ارزیابی مجموعه‌ای از اطلاعات صورتهای مالی در طی دوره‌ای از زمان است. هدف این تکنیک، تعیین افزایش یا کاهش رخ داده در این قلم اطلاعات است. این تغییر ممکن است در قالب مبلغ یا درصد بیان شود. برای مثال، آخرین ارقام فروش خالص شرکت ایران خودرو به صورت زیر است:
اگر فرض شود سال 1387، سال مبنا است، میتوان درصد افزایش یا کاهش فروش خالص در دیگر سالها را نسبت به سال مبنا بیان کرد:
برای مثال، میتوان بیان کرد که فروش خالص شرکت ایران خودرو در سال 1388 نسبت به سال 1387، تقریبا 6 درصد [(187,810 / 187,810 - 199,030)] افزایش داشته است. به صورت مشابه میتوان بیان کرد که فروش خالص از سال 1387 تا سال 1389 تقریبا 5.7 درصد [(187,810/ 187,810- 198,600)] افزایش داشته است. روش دیگر آن است که فروش به شکل درصدی از فروش سال مبنا بیان میشوند. این کار را میتوان با تقسیم مبلغ فروش سال جاری بر مبلغ فروش سال پایه انجام داد. به صورت زیر:
تجزیه و تحلیل را برای شرکت ایران خودرو در طی سالهای 1387 تا 1389 را در تصویر زیر ببینید:
ترازنامه
برای تشریح بیشتر تجزیه و تحلیل افقی، از صورتهای مالی فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه استفاده شده است. تصویر زیر، تجزیه و تحلیل افقی ترازنامه فشرده فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه را برای دو سال 1387 و 1388 به همراه تغییرات ریالی و درصدی نمایش میدهد.
در تصویر فوق، نشان میدهد که تغییرات بااهمیتی در ساختار مالی فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه، از سال 1387 تا 1388 رخ داده است:
- در بخش داراییها، خالص داراییهای ثابت مشهود 1,675 میلیون ریال یا 26.5 درصد افزایش داشته است.
- در بخش بدهیها، بدهیهای جاری 415 میلیون ریال یا 13.7 درصد افزایش داشته است.
- در بخش حقوق صاحبان سهام، سود انباشته، 2,026 میلیون ریال یا 38.6 درصد افزایش یافته است.
صورت سود و زیان
تصویر فوق، تحلیل افقی صورت سود و زیان فشرده فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه را برای سالهای 1387 و 1388 نمایش میدهد. تحلیل افقی صورت سود و زیان تغییرات زیر را نشان میدهد:
- فروش خالص 2,600 میلیون ریال یا 14.2 درصد (18,370÷ 2,600) افزایش داشته است.
- بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته، 1410 میلیون ریال است یا 12.4 درصد (11,400 ÷ 1,410) افزایش داشته است.
- کل هزینه‌های عملیاتی 370 میلیون ریال یا 11.6 درصد (3,200 ÷ 370) افزایش یافته است.
به صورت کلی، سود ناخالص و سود خالص رشد قابل توجهی داشته‌اند. سود ناخالص 17.1 درصد و سود خالص 26.5 درصد افزایش داشته‌اند. روند تغییرات سود فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه مطلوب به نظر میرسد.
تجزیه و تحلیل افقی تغییرات از یک دوره به دوره دیگر تا حدودی ساده و کاملا مفید است. اما محاسبات میتواند پیچیده شود. اگر یک قلم اطلاعات در سال مبنا یا سال جاری وجود نداشته باشد، نمیتوان درصد تغییر را محاسبه نمود. به صورت مشابه، اگر یک قلم از صورتهای مالی در سال مبنا یا سال جاری مقداری منفی داشته باشد، درحالی که رقم متناظر آن مثبت است، نمیتوان درصد تغییرات را محاسبه نمود.
