هدف این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری داراییهای ثابت مشهود است تا استفاده‌کنندگان صورتهای مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری واحد تجاری در این داراییها و تغییرات آن را تشخیص دهند.
هدف استاندارد حسابداری شماره 11
هدف این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری داراییهای ثابت مشهود است تا استفاده‌کنندگان صورتهای مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری واحد تجاری در این داراییها و تغییرات آن را تشخیص دهند.
دامنه کاربرد استاندارد حسابداری شماره 11
این استاندارد باید در مورد حسابداری کلیه داراییهای ثابت مشهود بکار گرفته شود، به جز در موارد زیر:
الف. داراییهای زیستی مرتبط با فعالیتهای کشاورزی (استاندارد حسابداری شماره 26)
ب. امتیاز معادن، ذخایر مواد معدنی مانند نفت و گاز طبیعی و منابع مشابهی که احیا شونده نیست.
ج . داراییهای ثابت مشهودی که طبق استاندارد حسابداری شماره 31 با عنوان داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده، به طور مستقل یا در قالب یک مجموعه واحد، به عنوان نگهداری شده برای فروش طبقه‌بندی شده باشند.
دارایی ثابت مشهود
دارایی ثابت مشهود به دارایی مشهودی اطلاق می‌شود که:
الف. به‌منظور استفاده در تولید یا عرضه کالاها یا خدمات، اجاره به دیگران یا برای مقاصد اداری توسط واحدتجاری نگهداری می‌شود، و
ب. انتظار رود بیش از یک دوره مالی مورد استفاده قرار گیرد .
مبلغ بازیافتنی
مبلغ بازیافتنی عبارت است از:
خالص ارزش فروش یا ارزش اقتصادی یک دارایی، هر کدام بیشتر است .
ارزش باقیمانده
مبلغ برآوردی که واحد تجاری در حال حاضر می‌تواند از واگذاری دارایی پس از کسر مخارج برآوردی واگذاری بدست آورد، با این فرض که دارایی در وضعیت متصور در پایان عمر مفید باشد.
ارزش منصفانه
مبلغی است که خریداری مطلع و مایل و فروشنده‌ای مطلع و مایل می‌توانند در معامله‌ای حقیقی و در شرایط عادی، یک دارایی را در ازای مبلغ مزبور با یکدیگر مبادله کنند.
شناخت
یک قلم دارایی ثابت مشهود زمانی به عنوان دارایی شناسایی می‌شود که :
الف. جریان منافع اقتصادی آتی مرتبط با دارایی به‌درون واحد تجاری محتمل باشد، و
ب. بهای تمام شده دارایی برای واحد تجاری، به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری باشد.
- قطعات یدکی و ابزار تعمیراتی معمولاً بهعنوان موجودی محسوب و در زمان مصرف بهعنوان هزینه شناسایی می‌شود. اماهرگاه بتوان آنها را تنها در ارتباط با یک قلم دارایی ثابت مشهود به کار گرفت این اقلام به عنوان دارایی ثابت مشهود محسوب و طی مدتی که از عمر مفید دارایی مربوط تجاوز نکند، مستهلک می‌شود.
- تحصیل داراییهای ثابت مشهود برای مقاصد زیست محیطی یا ایمنی ممکن است برای تحصیل منافع اقتصادی آتی سایر داراییهای واحد تجاری ضروری باشد، بنابراین این داراییها واجد شرایط شناخت به عنوان دارایی می‌باشند.
مخارج بعدی
- مخارج انجام شده موجب بهبود وضعیت دارایی در مقایسه با استاندارد عملکرد ارزیابی شده اولیه آن گردد، به گونه‌ای که شواهد کافی مبنی بر وقوع جریان منافع اقتصادی ناشیاز این مخارج به درون واحد تجاری وجود داشته باشد که به مبلغ دفتری دارایی اضافه می شوند.
- در غیر این صورت: سایر مخارج بعدی که در دوره وقوع به عنوان هزینه شناسایی می‌شود.
- نمونه‌هایی از بهبود وضعیت که منجر به افزایش منافع اقتصادی آتی دارایی شده و مخارج مربوط به آنها جزء ارزش دفتری دارایی محسوب می‌شود:
- الف. اصلاح فنی ماشین‌آلات به‌منظور افزایش عمر مفید، شامل افزایش در ظرفیت تولید آن.
- ب . بهسازی قطعات ماشین‌آلات به‌منظور دستیابی به بهبودی قابل ملاحظه در کیفیت محصول.
- ج . بکارگیری فرایندهای تولیدی جدید که موجب کاهش قابل ملاحظه در براورد قبلی مخارج عملیاتی گردد.
اندازه‌گیری دارایی ثابت مشهود
یک قلم دارایی ثابت مشهود که واجد شرایط شناخت به عنوان دارایی باشد، باید به بهای تمام شده اندازه‌گیری شود.
بهای تمام شده
مبلغ وجه نقد یا معادل نقد پرداختی و یا ارزش منصفانه سایر مابه‌ازاهایی که جهت تحصیل یک دارایی در زمان تحصیل یا ساخت آن واگذار شده است و در صورت مصداق، مبلغی که براساس الزامات خاص سایر استانداردهای حسابداری (مانند مخارج تأمین مالی) به آن دارایی تخصیص یافته است.
اجزای بهای تمام شده
اجزای تشکیل دهنده بهای تمام شده عبارتند از:
- قیمت خرید شامل عوارض گمرکی و مالیاتهای غیر قابل استرداد خرید، پس از کسر تخفیفات تجاری
- هرگونه مخارج مرتبط مستقیم یا غیرمستقیمی که برای رساندن دارایی به وضعیت قابل بهره برداری تحمل می‌شود
- برآورد اولیه مخارج پیاده‌سازی و برچیدن دارایی و بازسازی محل آن براساس ارزش فعلی آن مخارج در زمان تحصیل دارایی
نمونه‌هایی از مخارج مرتبط مستقیم یا غیرمستقیم
- هزینه حقوق و مزایای کارکنانی که بطور مستقیم در ساخت دارایی ثابت مشهود مشارکت داشته‌اند.
- مخارج آماده‌سازی محل نصب،
- مخارج حمل و نقل اولیه،
- مخارج نصب و مونتاژ،
- مخارج تولید آزمایشی دارایی، پساز کسرخالص عواید حاصل از فروش اقلام تولید شده،
- حق‌الزحمه خدمات فنی و حرفه‌ای، و
- مخارج سربار عمومی مرتبط با رساندن دارایی به وضعیت قابل بهره‌برداری مانند حقوق مدیر پروژه‌های سرمایه‌ای.
نمونه‌هایی ازمخارجی که در بهای تمام شده داراییهای ثابت مشهود منظور نمی‌شود:
الف. مخارج افتتاح تأسیسات جدید،
ب. مخارج معرفی کالا یا خدمات جدید (شامل مخارج تبلیغات و آگهی)،
ج. مخارج برقراری فعالیتهای تجاری در مکانهای جدید یا با مشتریان جدید (شامل مخارج آموزش کارکنان)،
د. مخارج اداری به استثنای موارد مرتبط با داراییهای ایجاد شده موضوع بند 6 ” الف“ استاندارد حسابداری شماره 24، و
ﻫ. سایر مخارج سربار عمومی غیرمرتبط با رساندن دارایی به وضعیت قابل بهره‌برداری.
توقف شناسایی مخارج در مبلغ دفتری دارایی ثابت مشهود
- شناسایی مخارج در مبلغ دفتری دارایی ثابت مشهود زمانی متوقف می‌شود که دارایی به وضعیت و شرایط لازم برای بهره‌برداری رسیده باشد. بنابراین مخارج تحمل شده از بابت استفاده یا جابجایی یک دارایی ثابت مشهود به مبلغ دفتری آن افزوده نمی‌شود.
- مثال:
الف. مخارج تحمل شده برای یک دارایی ثابت مشهود که علیرغم آماده بودن برای بهره‌برداری، هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است یا در سطحی پایین‌تر از ظرفیت کامل فعالیت می‌کند،
ب. زیان‌های عملیاتی اولیه تحمل شده قبل از رسیدن به سطح عملکرد برنامه‌ریزی شده دارایی، و
ج. مخارج جابجایی یا تجدید سازمان تمام یا بخشی از عملیات واحد تجاری.
برخی نکات در مورد شمول یا عدم شمول مخارج در ارزش دفتری دارایی ثابت مشهود
- درآمد و هزینه مربوط به عملیاتی که در رابطه با ساخت یا توسعه یک دارایی ثابت مشهود صورت می‌گیرد، اما برای رساندن آن به وضعیت قابل بهره‌برداری ضروری نیست، در صورت سود و زیان شناسایی و در سرفصلهای درآمد و هزینه مربوط منعکس می‌شود.
- هرگاه واحد تجاری یکی از داراییهایی را که در روال عادی عملیات تجاری تولید می‌کند، بهعنوان دارایی ثابت مشهود مورد استفاده قرار دهد، بهای تمام شده آن معمولاً مشابه بهای تمام شده داراییهای تولید شده جهت فروش، محاسبه و هرگونه سود داخلی حذف می‌شود.
- مخارج غیرعادی مربوط به مواد، دستمزد و سایر منابع تلف شده که در رابطه با ساخت یک دارایی توسط واحد تجاری تحمل می‌شود، قابل احتساب در بهای تمام شده آن دارایی نخواهد بود.
اندازه‌گیری بهای تمام شده
بهای تمام شده دارایی ثابت مشهود عبارتست از:
- خرید نقدی: معادل قیمت نقدی آن در تاریخ شناخت
- خرید در مدتی بیش از شرایط معمول خرید اعتباری: تفاوت بین قیمت نقدی و مجموع مبالغ پرداختی طی دوره اعتبار بهعنوان هزینه تأمین مالی شناسایی می‌شود، مگر این که چنین هزینه‌ای، براساس الزامات استاندارد حسابداری شماره 13 به حساب دارایی منظور شود.
معاوضه داراییها
بهای تمام شده داراییهای ثابت مشهود معاوضه شده به ارزش منصفانه اندازه‌گیری می‌شود مگر اینکه:
- معاوضه فاقد محتوای تجاری باشد، یا
- ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده و ارزش منصفانه دارایی واگذار شده به گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری نباشد.
نکته:
چنانچه دارایی تحصیل شده به ارزش منصفانه اندازه‌گیری نشود بهای تمام شده آن براساس مبلغ دفتری دارایی واگذار شده اندازه‌گیری می‌شود.
ارزش منصفانه
مبلغی است که خریداری مطلع و مایل و فروشنده‌ای مطلع و مایل می‌توانند در معامله‌ای حقیقی و در شرایط عادی، یک دارایی را در ازای مبلغ مزبور با یکدیگر مبادله کنند.
درصورت تحقق شرایط زیر، معاوضه محتوای تجاری دارد:
الف. وضعیت (ریسک، زمان‌بندی و مبلغ) جریانهای نقدی آتی دارایی تحصیل شده با وضعیت جریانهای نقدی آتی دارایی واگذار شده متفاوت باشد، یا
ب. ارزش اقتصادی بخشی از عملیات واحد تجاری متأثر از معاوضه، در نتیجه این معاوضه تغییر یابد، و
ج. تفاوت بیان شده در بندهای (الف) یا (ب) نسبت به ارزش منصفانه داراییهای معاوضه شده با اهمیت باشد.
ملاحظاتی در مورد تعیین ارزش منصفانه
ارزش منصفانه در صورتی به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری است که:
- دامنه تغییرات برآوردهای منطقی ارزش منصفانه آن دارایی قابل توجه نباشد، یا
- احتمالات مربوط به برآوردهای مختلف در این دامنه را بتوان به گونه‌ای منطقی ارزیابی و در برآورد ارزش منصفانه مورد استفاده قرار داد.
اندازه‌گیری پس از شناخت
واحد تجاری باید یکی از دو روش زیر را به عنوان رویه حسابداری خود انتخاب کند و آن را در مورد تمام اقلام یک طبقه داراییهای ثابت مشهود به کار گیرد:
1. بهای تمام شده، یا
2. تجدید ارزیابی
روش بهای تمام شده
دارایی ثابت مشهود پس از شناخت باید به مبلغ دفتری یعنی بهای تمام شده پس از کسر هرگونه استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته، منعکس شود.
روش تجدید ارزیابی
- پساز شناخت دارایی ثابت مشهود،
- درصورت قابل اندازه گیری بودن ارزش منصفانه به‌گونه‌ای اتکاپذیر: ارائه دارایی به مبلغ تجدید ارزیابی (ارزش منصفانه در تاریخ تجدید ارزیابی پساز کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته)
- تجدید ارزیابی باید در فواصل زمانی منظم انجام شود تا اطمینان حاصل گردد مبلغ دفتری دارایی تفاوت بااهمیتی با ارزش منصفانه آن در تاریخ ترازنامه ندارد.
- پساز انجام تجدید ارزیابی، استهلاک انباشته قبلی حذف و مبلغ تجدید ارزیابی، از هر نظر جایگزین ناخالص مبلغ دفتری قبلی آن دارایی خواهد شد.
بهای جایگزینی مستهلک شده
بهای جایگزینی مستهلک شده عبارت است از:
بهای ناخالص جایگزینی یک دارایی (یعنی بهای جاری جایگزینی یک دارایی نو با توان خدمت‌دهی مشابه) پس از کسراستهلاک مبتنی‌بر بهای مزبور و مدت استفاده شده از آن دارایی .
نکتـــه
- هرگاه یک قلم از داراییهای ثابت مشهود تجدید ارزیابی شود، تجدید ارزیابی تمام اقلام طبقه‌ای که دارایی مزبور به آن تعلق دارد، الزامی است.
یک طبقه دارایی ثابت مشهود
- یک طبقه دارایی ثابت مشهود، به گروهی از داراییهای با ماهیت و کاربرد مشابه در عملیات واحد تجاری اطلاق می‌گردد. نمونه‌هایی از طبقات داراییهای ثابت مشهود به‌شرح زیر است:
الف. زمین
ب. ساختمان،
ج. ماشین‌آلات و تجهیزات
د. کشتی،
ﻫ.هواپیما،
و. وسایل نقلیه،
ز. اثاثـه و منصوبات، و
ح. تأسیسات.
دلیل تجدید ارزیابی همزمان اقلام یک طبقه داراییها
اجتناب از ارزیابی اختیاری داراییها و گزارش آنها در صورتهای مالی که منجر به اختلاط بهای تمام شده تاریخی و ارزشهای منصفانه در تاریخهای متفاوت می‌شود.
مشخصات ارزیاب
تجدید ارزیابی داراییهای ثابت مشهود، باید توسط ارزیابان مستقل و دارای صلاحیت حرفه‌ای، انجام شود.
مازاد تجدید ارزیابی
- مازاد تجدید ارزیابی منعکس شده در سرفصل حقوق صاحبان سرمایه، به استثنای مواردیکه نحوه عمل حسابداری آن بهموجب قانون مشخص شده است، در زمان تحقق مستقیماً به حساب سود (زیان) انباشته منظور شود .
- تحقق مازاد تجدید ارزیابی تنها در موارد زیر صورت می‌گیرد:
الف. برکناری یا فروش دارایی مربوط
ب . به موازات استفاده از دارایی توسط واحد تجاری.
- افزایش سرمایه به‌طور مستقیم، از محل مازاد مزبور مجاز نیست مگر در مواردیکه بموجب قانون تجویز شده باشد.
استهلاک
تخصیص سیستماتیک مبلغ استهلاک پذیر یک دارایی طی عمر مفید آن.
- چنانچه بهای تمام شده هر جزء یک دارایی ثابت مشهود در مقایسه با کل بهای تمام شده آن دارایی بااهمیت و عمر مفید یا الگوی کسب منافع اقتصادی از آن متفاوت از سایر اجزای با اهمیت باشد، آن جزء باید بطور جداگانه مستهلک شود.
- در اینگونه موارد واحد تجاری باقیمانده آن دارایی را نیز به طور جداگانه مستهلک می‌نماید. باقیمانده دارایی شامل اجزایی است که بطور جداگانه بااهمیت نیست.
نحوه گزارش مبلغ استهلاک
مبلغ استهلاک هر دوره باید در صورت سود و زیان منعکس شود مگر اینکه در مبلغ دفتری دارایی دیگری منظور گردد.
مثال:
- استهلاک ماشین‌آلات و تجهیزات تولیدی در مخارج تبدیل موجودی مواد و کالا منظور می‌گردد (استاندارد حسابداری شماره 8”حسابداری موجودی مواد و کالا“).
- استهلاک داراییهای ثابت مشهود مورد استفاده در فعالیتهای توسعه ممکن است به حساب دارایی نامشهود منظور شود (استاندارد حسابداری شماره 17” داراییهای نامشهود “).
مبلغ استهلاک‌پذیر
بهای تمام شده دارایی یا سایر مبالغ جایگزین بهای تمام شده پس از کسر ارزش باقیمانده آن.
مبلغ استهلاک‌پذیر یک دارایی باید بر مبنایی سیستماتیک طی عمر مفید آن تخصیص یابد.
عمر مفیـد عبارت است از :
الف. مدت زمانی که انتظار می‌رود یک دارایی مورد استفاده واحد تجاری قرار گیرد،یا
ب . تعداد تولید یا سایر واحدهای مقداری مشابه که انتظار می‌رود در فرایند استفاده از دارایی توسط واحد تجاری تحصیل گردد .
دوره استهلاک
- عمر مفید یک دارایی باید حداقل در پایان هر دوره مالی بازنگری شود. چنانچه تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین پیش‌بینیهای فعلی و برآوردهای قبلی وجود داشته باشد، این تغییرات باید بهعنوان تغییر در‌برآورد حسابداری محسوب شود.
- استهلاک دارایی تا زمانی شناسایی می‌شود که ارزش باقیمانده از مبلغ دفتری کمتر باشد، حتی اگر ارزش منصفانه دارایی بیش از مبلغ دفتری آن باشد.
- تعمیر و نگهداری دارایی ضرورت استهلاک آن را نفی نمی‌کند.
- مبلغ استهلاک‌پذیر دارایی پساز کسر ارزش باقیمانده آن تعیین می‌شود.
- استهلاک دارایی از زمان آماده شدن آن برای استفاده، یعنی زمانی که دارایی در مکان و شرایط لازم برای بهره‌برداری است، شروع می‌شود و و از تاریخی که طبق استاندارد حسابداری شماره 31 باعنوان داراییهای غیرجاری نگهداری شده
برای فروش و عملیات متوقف شده، به طور مستقل یا در قالب یک مجموعه واحد، به عنوان نگهداری شده برای فروش طبقه‌بندی می‌شود یا تاریخ برکناری دائمی یا واگذاری آن، هر کدام زودتر باشد، متوقف می‌شود.
عوامل موثر در تعیین عمر مفید دارایی
عوامل زیر در تعیین عمر مفید دارایی مدنظر قرار می‌گیرد:
الف. استفاده موردانتظار واحد تجاری از دارایی،
ب . فرسودگی و خرابی مورد انتظار،
ج . نابابی فنی ، و
د . محدودیتهای قانونی یا محدودیتهای مشابه.
عمر مفید یک دارایی ممکن است کوتاهتر از عمر اقتصادی آن باشد.
برآورد عمر مفید دارایی موضوعی قضاوتی است که عمدتاً مبتنی بر تجربه واحد تجاری در مورد داراییهای مشابه می‌باشد.
زمین و ساختمان، داراییهای مجزا هستند و حتی اگر باهم تحصیل شوند، جداگانه به‌حساب گرفته می‌شوند.
مخارج برچیدن مستحدثات قبلی، پاکسازی و بازسازی زمین در طول دوره‌ای که منافعی از آن عاید می‌شود، مستهلک می‌گردد.
روش استهلاک
روش استهلاک مورد استفاده، باید منعکس‌کننده الگوی مصرف منافع اقتصادی آتی مورد انتظار دارایی توسط واحد تجاری باشد.
روش استهلاک مورد استفاده برای دارایی باید حداقل در پایان هر دوره مالی بازنگری شود. در صورت تغییر قابل ملاحظه در الگوی مصرف منافع اقتصادی آتی مورد انتظار دارایی مربوط، جهت انعکاس الگوی جدید، روش استهلاک باید تغییر یابد. چنین تغییری باید به عنوان تغییر در برآورد حسابداری محسوب و طبق استاندارد شماره 6 با عنوان ” گزارش عملکرد مالی“ شناسایی شود.
اتواع آن:
- خط مستقیم
- نزولی
- تعداد تولید یا کارکرد
کاهش ارزش دائمی
کاهش دائمی در ارزش یک دارایی یا گروهی از اقلام یکسان دارایی به این معنا است که انتظار نمی‌رود کاهش مزبور در آینده قابل پیش‌بینی به دلیل افزایش مجدد ارزش دارایی برگشت شود.
شرایطی که به تنهایی یا درمجموع می‌تواند درصورت تداوم طی چند سال متوالی منجر به لزوم بررسی امکان کاهش دائمی درارزش دارایی گردد به شرح زیر است:
الف. خسارت فیزیکی.
ب . بلااستفاده ماندن دارایی.
ج . زیان‌دهی عملیاتی دارایی.
د . جریانهای نقدی منفی ناشی از دارایی.
ه . کاهش خالص ارزش فروش دارایی به مبلغی کمتر از مبلغ دفتری آن.
و . نابابی فنی.
ز . تغییرات قانونی یا محیطی مؤثر برقابلیت بازیافت مبلغ دفتری دارایی.
ح . تغییرات ساختاری در شرایط اقتصادی.
ط . فزونی قابل ملاحظه مخارج انباشته تحصیل یک دارایی بربهای تمام شده مورد انتظار آن.
کاهش موقت
از بابت کاهش موقت در ارزش داراییها که احتمال برگشت آنها وجود دارد، زیان کاهش ارزش شناسایی نمی‌شود.
برای احتساب زیان کاهش ارزش، مبلغ بازیافتنی هر قلم دارایی یا گروهی از داراییهای یکسان، به‌طور جداگانه تعیین می‌گردد.
داراییهای یکسان به گروهی از داراییهای همطراز اطلاق می‌شود که از نظر کاربرد دارای قابلیت جایگزینی با یکدیگر باشند.
مثال:
ماشین‌آلات بافندگی با فناوری مشابه
ماشینهای تراش معمولی و ماشینهای تراش رایانه‌ای
ملاحظات مربوط به تعیین مبلغ بازیافتنی
- برای تعیین مبلغ بازیافتنی یک دارایی ثابت مشهود، خالص ارزش فروش آن با ارزش اقتصادی دارایی مقایسه و رقم بزرگتر به عنوان مبلغ بازیافتنی انتخاب می‌شود.
خالص ارزش فروش
مبلغ وجه نقد یا معادل آن که از طریق فروش دارایی در شرایط عادی و پس از کسر کلیه هزینه‌های مرتبط با فروش حاصل می‌شود.
ارزش اقتصادی
ارزش اقتصادی یک دارایی عبارت از خالص ارزش فعلی جریانهای نقدی آتی ناشی از کاربرد مستمر دارایی از جمله جریانهای نقدی ناشی از فروش نهایی آن است.
جبران خسارت
جبران خسارت وارده به داراییهای ثابت مشهود توسط اشخاص ثالث باید در سود و زیان دوره‌ای که وصول آن محتمل و مبلغ آن به‌گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری می‌شود، شناسایی گردد.
برکناری دائمی و واگذاری
- یک قلم دارایی ثابت مشهود در زمان واگذاری یا هنگامی که به‌طور دائمی بلا استفاده می‌شود و هیچ منافع اقتصادی آتی از واگذاری آن انتظار نمی‌رود، باید از ترازنامه حذف شود.
- سود یا زیان ناشیاز برکناری یا واگذاری دارایی ثابت مشهود باید در زمان حذف در صورت سود و زیان منظور شود. مگر در رابطه با فروش و اجاره مجدد که رعایت استاندارد حسابداری شماره 21 با عنوان ”حسابداری اجاره‌ها“ الزامی می‌باشد. سود یا زیان ناشی از واگذاری و برکناری نباید به عنوان درآمد یا هزینه عملیاتی طبقه‌بندی شود.
- سود یا زیان ناشیاز حذف یک دارایی ثابت مشهود باید معادل تفاوت بین عواید خالص ناشی از واگذاری دارایی و مبلغ دفتری آن تعیین شود .
افشا
موارد زیر باید برای هرطبقه از داراییهای ثابت مشهود در صورتهای مالی افشا شود:
الف. مبانی اندازه‌گیری مورد استفاده جهت تعیین ناخالص مبلغ دفتری ،
ب. روشهای استهلاک مورد استفاده،
ج. عمر مفید یا نرخهای استهلاک مورد استفاده،
د. ناخالص مبلغ دفتری ، کاهش ارزش انباشته و استهلاک انباشته در ابتدا و انتهای دوره، و
ﻫ. صورت تطبیق مبلغ دفتری در ابتدا و انتهای دوره به گونه‌ای که موارد زیر را نشان دهد:
- اضافات،
- واگذاری و برکناری دائمی داراییهای نگهداری شده برای فروش یا سایر واگذاریها،
- تحصیل دارایی از طریق ترکیب واحدهای تجاری،
- افزایش یا کاهش ناشی از تجدید ارزیابی مطابق بندهای 39 و 40،
- کاهش مبلغ دفتری به مبلغ بازیافتنی مطابق بند 59،
- برگشت تمام یا بخشی از کاهش قبلی در مبلغ دفتری مطابق بند 67،
- استهلاک دوره،
- خالص تفاوتهای ارزی ناشی از تسعیر صورتهای مالی یک واحد مستقل خارجی، و
- سایر تغییرات.
در صورتهای مالی همچنین باید موارد زیر افشا گردد:
الف. وجود و میزان محدودیت در رابطه با مالکیت داراییها و نیز داراییهایی که وثیقه بدهیهاست،
ب. مخارج منظور شده به حساب داراییهای در جریان ساخت طی دوره،
ج. مبلغ تعهدات قراردادی مربوط به تحصیل داراییهای ثابت مشهود، و
د. مبلغ جبران شده توسط اشخاص ثالث بابت خسارتهای وارده به داراییهای ثابت مشهود که در سود و زیان منظور گردیده اما بطور جداگانه در متن صورت سود و زیان افشا نشده است.
ﻫ. مانـده داراییهای ثابت مشهود در جریان ساخت در راه، نگهداری شده در انبار و نیز پیش پرداختهای سرمایه‌ای در انتها و ابتدای دوره.
چنانچه دارایی ثابت مشهود به مبلغ تجدید ارزیابی انعکاس یابد، موارد زیر باید افشا شود:
الف. تاریخ مؤثر تجدید ارزیابی،
ب . استفاده از ارزیاب مستقل یا ارزیاب داخلی واحد تجاری،
ج . روشها و مفروضات با اهمیت بکار رفته در برآورد ارزش منصفانه،
د. میزان استفاده از قیمتها در بازار فعال یا معاملات حقیقی اخیر، یا انجام برآورد یا بکارگیری سایر روشهای ارزش‌گذاری برای تعیین ارزش منصفانه،
ﻫ. مبلغ دفتری هر طبقه از داراییها براساس روش بهای تمام شده با فرض عدم تجدید ارزیابی،
و . مازاد تجدید ارزیابی شامل تغییرات طی دوره و ذکر محدودیت تقسیم آن بین صاحبان سرمایه، و
ز. دوره تناوب تجدید ارزیابی به تفکیک هرطبقه از داراییها.
تاریخ اجرا استاندارد حسابداری شماره 11
الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ 1386/01/01 و بعد از آن شروع می‌شود، لازم‌الاجراست.
